Birleşmiş Milletlerin Tüketici Evrensel Bildirgesi’ni 15 Mart 1985 yılında ilan etmesiyle birlikte 15-21 Mart arası her yıl “Tüketiciyi Koruma Haftası” olarak kutlanıyor.
Ülkemizde ise Tüketicinin Korunması Kanununun 1995 yılında yürürlüğe girmesiyle birlikte tüketici hakları yasalaştı. Buna bağlı olarak da üretim ve hizmet kalitesinde ciddi bir artış gözlendi. Günümüzde tüketiciler ürünlerle ilgili yaşadıkları sorunları Tüketici Hakem Heyeti ve Tüketici Mahkemeleri ile çözüme kavuşturma imkanına sahip.
Tüketicilerin bilmesi gereken 9 önemli hak
Tüketicilerin bilmesi gereken ve Birleşmiş Milletler’in de kabul ettiği hakları şöyle özetleyebiliriz :
- Mal veya hizmet hakkında gerekli her türlü bilgiye ulaşma, yanıltıcı reklam ya da etiketten korunma hakkı
- Barınma, haberleşme, ulaşım, sağlık gibi ihtiyaçları talep etme hakkı
- Haklarınızı koruyabilmek için konuyla ilgili eğitim alma hakkı
- Her türlü ürün ve hizmetin tüketici yaşamına ve sağlığına zarar vermeyecek durumda olmasını talep etme hakkı
- Aldığınız bir mal ya da hizmet kaynaklı zararınızın giderilmesini talep etme hakkı
- Tüketiciler olarak örgütlenme ve mağduriyetlerin giderilmesi için baskı grubu oluşturma hakkına
- Sağlık koşullarına uygun bir çevrenin oluşumu için doğal kaynakların uygun kullanılmasını talep etme hakkı
- Ürünlerin uygun kalite ve fiyatlarda sunulması, istenilen zamanda bu ürün ve hizmetlere ulaşılmasını talep etme hakkı
- Ürün veya hizmetlerin piyasa rekabetine uygun koşullarda sunulması ve satış sonrası teknik destek hakkı
Tüketici Hakem Heyeti’ne en çok ayakkabı şikayet edildi
Tüketiciler ile satıcı veya sağlayıcılar arasında yaşanan uyuşmazlıkların çözümünde yargı dışı alternatif çözüm mercileri olarak oluşturulan Tüketici Hakem Heyetleri’ne başvuru yapılıyor.
Tüketici hakem heyetlerine 2023 yılında toplam 727 bin 630 adet başvuru yapılırken, bunlardan 707 bin 814’ine ilişkin karar verildi. 2023 yılında karar verilen başvuruların toplam parasal değeri yaklaşık 3,9 milyar lira oldu.
2023 yılında yapılan başvuruların ürün ve hizmet bazında dağılımında, %12,5’lik oranla en çok ayakkabıya yönelik şikayette bulunulduğu görüldü. Diğer şikayet konuları ve oranları ise şu şekilde:
- %5,29 ile cep telefonu
- % 5,26 ile kredi kartı üyelik ücretleri
- %4,55 ile kıyafet
- %4,35 ile internet abonelikleri
- %2,61 ile GSM aboneliği
Sektörel bazda ise en çok perakende ticaret sektöründe şikayetler olduğu belirtildi.
Tüketici Hakem Heyeti başvuru sonuç süresi
Tüketici Hakem Heyeti’ne hem E-devlet üzerinden hem de bireysel olarak bulunduğunuz ilçedeki kurullardan başvuru yapabilirsiniz. Yapılan başvurular yoğunluğa bağlı olarak yaklaşık 6 ay içinde sonuçlanıyor.
Kurulun verdiği karara tarafların itirazı olması durumunda dosya mahkemeye taşınabilir. İlgili mahkemenin vereceği karar nihai karardır. Bir üst mahkemeye taşınamaz.