REKOLTE DÜŞÜŞÜ VE KALİTE TALEBİ FİYATLARI ZİRVEYE TAŞIYOR
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Başkanı Dr. Mustafa Tan, önümüzdeki sezonun “yok yılı” olacağının öngörüldüğünü vurguladı. Geçen yıl rekor üretimle kapanırken, bu yıl rekoltenin önemli ölçüde düşmesi bekleniyor. Tan, eylül sonunda açıklanacak rekolte tahmin raporunun bu beklentiyi netleştireceğini ifade etti. Geçen yıldan devreden 200-250 bin ton zeytinyağı stoku bulunsa da, bu stokun ne kadarının kaliteli ve ihracata uygun olduğu yeni sezonda yapılacak analizlerle belli olacak.
Tan, “Kaliteli zeytinyağına talep artarken, sanayiciler hem iç piyasa hem de ihracat için alım yapmaya çalışıyor. Bu da fiyatları yukarı çekiyor. Edremit bölgesinde litre fiyatı 240 TL’ye kadar çıktı,” dedi. Fiyat artışlarının spekülatif değil, gerçek piyasa dinamiklerinden kaynaklandığını belirten Tan, artan işçilik ve girdi maliyetlerinin de fiyatları geri çekilmez bir noktaya getirdiğini vurguladı. Sektörün bir diğer sorunu olan taklit ve tağşişli zeytinyağlarının piyasada 5 litrelik tenekelerde 650-1000 TL arasında satıldığını aktaran Tan, bu ürünlerin resmi listelerde yer aldığını ve tüketicileri yanılttığını ifade etti. Tan, “Zeytinyağının mutfaklarda daha fazla yer bulması için tüketicilerin şimdiden stok yapmasını öneriyoruz. Zeytinyağı, dünyanın en sağlıklı yağıdır ve iç piyasa ihtiyacı mevcut stoklar ve yeni üretimle karşılanabilir,” diye ekledi.
LİSANSLI DEPO FİYAT DALGALANMALARINA ÇÖZÜM OLACAK MI?
Edremit Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Çetin, fiyat hareketlerinin tamamen arz-talep dengesinden kaynaklandığını belirtti. Çetin, “Piyasada yağ azaldıkça fiyatlar yükseliyor. Üretici, fiyatların artmasını bekleyerek satışa çıkıyor. Bu durum, ekonominin temel kurallarının işleyişi,” dedi. Çetin, 10 ortak oda ile birlikte zeytinyağında lisanslı depo kurulması için çalışmaların tamamlandığını ve tüm izinlerin alındığını duyurdu. Lisanslı depo sisteminin fiyat dalgalanmalarını önleyeceğini ve piyasada istikrar sağlayacağını vurgulayan Çetin, “Bu projeyle stoklar kayıt altına alınacak. Böylece hem üretici hem de tüketici şok fiyat artışlarından korunacak,” diye konuştu.
İHRACAT VE ÜRETİCİ DESTEKLERİ GÜNDEMDE
Geçen yıldan kalan 200-250 bin ton zeytinyağı stokunun büyük kısmının depolarda olduğu tahmin ediliyor. Ancak Çetin, ihracatta kısıtlamalar nedeniyle yağın çoğunun dökme olarak değil, sınırlı miktarda kutulu olarak ihraç edildiğini belirtti. İhracatın canlanması için markalı ve ambalajlı ürünlere teşviklerin artırılması gerektiğini savunan sektör temsilcileri, dökme zeytinyağı ihracatındaki kısıtlamaların kaldırılmasını talep ediyor.
Çetin, üretici desteklerinin yeniden düzenlenmesi gerektiğini de vurguladı. Şu anda dönüm başına verilen desteklerin yerine litre başına en az 50 TL prim öneren Çetin, “Bu sistemle yağlar kayıt altına alınır, devlet vergi geliri elde eder, üretici daha iyi kazanır ve tüketici uygun fiyata zeytinyağı alır,” dedi. Bu yılki rekoltenin geçen yılın yarısı kadar olacağı öngörülürken, kurak geçen mevsimin de üretimi olumsuz etkilediği belirtiliyor. Çetin, “Yeni hasada bir ay var, ancak piyasada yağ kıtlığı başladı. Sanayicinin elinde stok kalmadı, bu da fiyatları artırıyor,” diye ekledi.
KÜRESEL PİYASALARDA DA FİYAT ARTIŞI
Uluslararası piyasalarda da zeytinyağı fiyatları yükselişte. İspanya’da fiyatlar 3,4 dolardan 4,4 dolara çıkarken, ton başına 200 euroluk artış dikkat çekiyor. Sektör temsilcileri, küresel konjonktürün Türkiye’deki fiyatları etkilemeye devam edeceğini öngörüyor. Tüketicilere, sağlıklı ve kaliteli zeytinyağı için şimdiden hazırlık yapmaları öneriliyor.