Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Joe Biden ile birlikte İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın Rusya’ya uygulamaya alacakları yaptırımları açıklamalarının ardından oligark kelimesi geçtiğimiz günden bu yana merak edildi. Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline karşı ultra zengin Rus ‘oligark’ iş insanları da yaptırım listesine alındı. İngiltere ilk aşamada Putin’e yakın üç oligarkın bankalardaki milyarlarca dolarını dondurdu. Tüm Rus oligarklarının İngiltere bankalarında 800 milyar dolardan fazla birikimi olduğu değerlendiriliyor.
Oligark Ne Demek?
Türkçe’ye Fransızcadan geçen kavram Yunanca “oligo-” (az, birkaç) ve “arkhein” (yönetmek) kelimelerinden oluşturulmuştur. Yönetimdeki grup siyasi, askerî, dinî veya finansal gruplar gibi ülkenin önde gelen gruplarından birisi olabilir. Oligarşi, küçük ve ayrıcalıklı bir grubun iktidarda olduğu yönetim şeklidir. Oligarşinin üyesi ya da destekçisi olan kişi ya da grupları tanımlamak için “oligark” terimi kullanılır.
Oligark Kime Denir?
Oligarkların tarihi eskiye dayanıyor. Fakat günümüzde bu sözcük çok daha özel bir anlam kazandı. Oligark, oligarşik düzendeki yöneticilere verilen isimdir. Günümüzde oligark dendiği zaman Rusya’daki büyük şirketlerin sahipleri olan isimler kast edilmektedir. Oligarkların önemli bir bölümü servetlerini, 1990’larda, dönemin devlet başkanı Boris Yeltsin’in idaresinde gerçekleşen ve devlet varlıklarının özel sektöre kaotik ve yolsuzluklarla dolu bir süreçte devredildiği sırada yapmıştır.
Günümüzde, bu sözcük, 1991’de Sovyetler Birliği’nin çökmesinden sonra öne çıkan, aşırı varlıklı bir grup Rus vatandaşını tanımlamak için kullanılıyor. Bir oligark, din, akrabalık, prestij, ekonomik statü ve hatta diliyle toplumun geri kalan kısmından ayrılan yönetici sınıfın üyesi olabilir.
Oligarklar Rusya’daki büyük firmaların başında bulunan isimler oligarklardır. Oligarklar için ultra zengin kişiler denilebilir. Chelsea Futbol Kulübü’nün sahibi Roman Abramoviç dünyanın en tanınan Rus oligarklarından biri. Çok tanınan bir başka oligark da eski KGB subayı ve bankacı Aleksander Lebedev.
Putin’den Açıklama
Putin, Yeltsin’in yerine geçtikten sonra oligarkların üzerine gitmeye başladı. Bununla birlikte siyasi olarak kendisiyle aynı çizgide duranlar daha da başarılı oldu. Putin’in çizgisini reddeden bankacı Boris Berezovsky gibi oligarklar ise ülkeden kaçmak zorunda kaldı. Bir dönem Rusya’nın en zengin insanı olduğu düşünülen Mihail Hodorkovski şimdi İngiltere’nin başkenti Londra’da yaşıyor. Putin 2019’da Financial Times’a, “Bizde artık oligark yok” dedi.