Savaş başladığında gazeteci olarak çalışan Olga Gladysheva da ülkesinden kaçan on binlerce Rus vatandaşından biri. Gladysheva, “Savaş başladıktan kısa bir süre sonra panik halinde İstanbul’a doğru yola çıktım. Sınırlar kapanabilir diye ülkeden ayrılma şansımın kalmayacağını düşündüm. Tüm arkadaşlarımın gittiğini gördüğüm için ülkede yalnız kalmak istemedim. Rusya’nın Kuzey Kore’ye dönüşmeye başladığını düşünüyorum” dedi.
Gladysheva İstanbul’a geldikten sonra tüm banka kartlarının bloke edildiğini söylerken, fonlara erişimi olan yakınları sayesinde ayakta kaldığını vurguladı. Şimdi ise Rusya’ya geri döndü.
Gladysheva eve döndükten sonra yaptığı açıklamada, “Geçen hafta döndüm. Açık konuşmak gerekirse, geri dönmek zorunda kalmamın ana nedeni paraydı. Moskova’da hala parasını ödediğim bir dairem var. Uzaktan çalışma seçeneğim vardı ama bu en kolay seçenek değildi ve burada Moskova’da daha çok kazanırdım. Türkiye’de hayat benim için sürdürülebilir değildi” dedi.
Türkiye’de Çalışma Şartları Kötü Diye Geri Dönüyorlar
Rusya’nın en büyük bilişim şirketlerinden birinde üst düzey bir yönetici de ismi açıklanmamak kaydıyla gazeteye yaptığı açıklamada, Rusya’dan kaçan ve İstanbul, Erivan ve Tiflis gibi şehirlere giden kişilerin buradaki düşük maaşlar nedeniyle ülkeye geri döndüğünü fark ettiğini söyledi.
Yönetici, “İnsanlar panik içinde gittiler ve bir süre sonra anladılar: ‘Tamam, nasıl yaşamaya devam edeceğiz? diye kendilerine sordular. Hala durumdan nefret ediyorlar, hala aynı fikirde değiller ve psikolojik olarak kendilerini hala rahatsız hissediyorlar ve geri dönmek istemiyorlar. Ama geri dönmezsek başka bir yolu yok “dedi.
Kremlin’in “özel operasyon” olarak adlandırdığı savaşın başlamasından sonra kaç Rus’un ülkeyi terk ettiğine dair kesin bir bilgi yok. Teknoloji çalışanlarının yurt dışında güçlü umutları olsa da, bu durum her Rus vatandaşı için geçerli değil.
Bir sanat danışmanı olan Dmitry, savaş başladığında “şok” içinde olduğunu ve zorunlu seferberlik söylentileri nedeniyle ülkeden kaçtığını söyledi.
Dmitry, “Vizesiz gidebileceğim en kolay yerlerden biri olan Özbekistan’a uçtum. Mart ayı sonlarında, zorunlu seferberliğin sadece bir söylentiden ibaret olduğu netleştiğinde Moskova’ya geri döndüm. Avrupa’nın benim için bir seçenek olmadığını anladım” dedi.
Ermenistan’ı Tercih Ediyorlar
Uzmanlar, savaşın kışkırttığı Rus göç dalgasının olağandışı olduğunu, Mart ayı başlarında zorunlu seferberlik söylentileriyle ateşlendiğini ve genellikle daha küçük ülkelere seyahat eden yüksek eğitimli kişilerin yer aldığını vurguladı.
Teknoloji girişimi HintEd’in kurucusu Artem Taganov, Rusya’nın teknoloji sektöründen göçün bir parçası olarak Mart ayı başlarında Ermenistan’a giden isimler arasında yer aldı. Ortağı ve yatırımcıları, zorunlu seferberlik korkuları nedeniyle onu derhal ülkeyi terk etmeye çağırdı ve Ermenistan’da yeni bir şirket açmayı planladığını söyledi.
İş Kaygıları Nedeniyle Geri Dönüyorlar
Ancak başkent Erivan’da beş hafta kaldıktan sonra aile ve iş kaygıları nedeniyle geçici olarak Moskova’ya geri döndü. Taganov, “İsteğim Ermenistan’da bir şirket açmaktı ancak eşim ve köpeğim hala Moskova’da. Şu anda oradan ayrılamazlar” dedi.
Taganov, “Döndüğümde Z veya V [savaşı destekleyen semboller] olan bir sürü araba olacağından korktum ama sadece bir tane gördüm” dedi. “Yine de burada atmosfer çok ağır. Tüm kitle iletişim araçlarımız, birçok insanın savaşı desteklediğini söylüyor ama bu doğru değil. Yakın çevremde kimse desteklemiyor. Buradaki herkes bu ‘özel harekat’tan bahsetmeye bile korkuyor. Kimse gülmüyor ve herkes üzgün” dedi.
Rusların yurt dışına yerleşmesine yardımcı olan bir örgütü yöneten Ira Lobanovskaya, “Birçoğu dalga sırasında sadece nefes almak için panikle ülkeden ayrıldı. Görüyorum ki bazı insanlar şimdi geri dönüyor. Ama geri dönenlerden bazılarının tekrar ayrılma planları yaptığını biliyorum. Tüm eşyalarını almak, evraklarını düzenlemek ve düzgün bir şekilde ayrılmak için somut planlar yapmak için Rusya’ya geri dönmeleri gerekiyordu” dedi.
Ruslar Artık Savaşı Takip Etmiyor
Mannheim merkezli Avrupa Ekonomik Araştırma Merkezi’nde mülteci göçüne odaklanan bir araştırmacı olan Katrin Sommerfeld, bir dizi faktörün Rusların yurtdışına seyahat etmesini zorlaştırabileceğini söyledi.
Geri dönenlerden bazıları, savaşa karşı ilgisizliğin genellikle şaşırdıklarını söylüyor. Geçtiğimiz günlerde yapılan yeni bir ankete göre, Rusların yarısından fazlası savaşı takip etmezken, konuyla ilgili bilgi almakla bile ilgilenmiyor.
Olga Gladysheva, “Sokaklarda insanların savaş yanlısı öfkeyle dolacağına dair korkunç sahnelere tanık olacağımı düşünmüştüm ama aslında hayat devam ediyor” dedi. “Bütün barlar ve restoranlar hala her akşam tıklım tıklım dolu. İnsanlar savaşı görmezden geliyormuş gibi geliyor. Bu daha da korkutucu” dedi .