Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) maymun çiçeği hastalığı için teknik lideri olan Rosamund Lewis, kurumun şu anda dünya çapında virüsün endemik olmadığı ülkelerde 550’den fazla maymun çiçeği vakası doğruladığını açıkladı.
Daha Önce Görülmedi
Lewis, “Bugün DSÖ’nün altı bölgesinin dördünde 30 ülkede 550’den fazla onaylanmış vakamız var. Salgının aynı anda birden fazla yerde gerçekleştiği göz önüne alındığında, şu anda gördüğümüz şey gerçekten oldukça farklı. Göreceli olarak kısa bir süre içinde ortaya çıkan vakaları görüyoruz. Birkaç gün içinde, birkaç hafta içinde 500’den fazla vakaya sahip olduk. Böyle durum daha önce görülmedi” diye konuştu.
İki Günde İki Kat Artış Yaşandı
Hafta sonu yapılan bir güncellemede DSÖ, virüsün endemik olmadığı 23 ülkede 257 onaylanmış maymun çiçeği vakası ve yaklaşık 120 şüpheli vaka hakkında rapor aldığını açıklamıştı.
Diğer taraftan Lewis, DSÖ’nün salgının kaynağını bilmediğini belirterek, ülkeleri vakaların daha büyük bir salgına dönüşmesini önlemek için çalışmaya çağırdı.
Lewis, “Maymun çiçeği vakalarının ve kümelerinin, DSÖ’nün çok farklı coğrafi bölgelerinde ve endemik olmayan ülkelerle bilinen epidemiyolojik bağlantıları olmadan ilk kez aynı anda rapor edildiği göz önüne alındığında maymun çiçeği virüsüne ilişkin önlemler artırılmalıdır. Bu virüs kendini bir insan patojeni olarak belirleme fırsatını kullanırsa ve küçük çocuklar ve bağışıklığı baskılanmış kişiler gibi ciddi hastalık riski yüksek gruplara yayılırsa, halk sağlığı riski yüksek olabilir” diye konuştu.
DSÖ, sağlık uzmanlarını döküntü, ateş, şişmiş lenf düğümleri, baş ağrısı, sırt ağrısı, kas ağrıları ve yorgunluk gibi olası semptomları yakından izlemeye ve bu semptomları olan herkesi test etmeye çağırdı.
Küresel Bir Salgından Endişe Edilmiyor
Öte yandan Lewis, şu anda maymun çiçeğinden kaynaklanan “küresel bir salgından endişe edilmediğini vurguladı.
Lewis, “Virüs yeni değil. DSÖ, maymun çiçeği virüsü için bir araştırma gündemi ve araştırma öncelikleri oluşturmak için bu hafta toplanacak. Daha önce oradaydı ve üzerine inşa edebileceğimiz bir temel bilgimiz var, ancak hala birçok soru var” dedi.
İnsanlarda İlk Kez 50 Yıl Önce Görüldü
Diğer taraftan, tarihte ilk olarak 1958’de maymunda bulunan virüs, insanlar arasında ilk defa 1970’te Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde kayıtlara geçti. Kısa zamanda 11 Afrika ülkesine sıçrayan virüs, Afrika’nın dışında ilk olarak 2003’te ABD’de yayıldı.
Daha sonra 2018’de İngiltere ve İsrail, 2019’da Singapur ve 2021’de ABD’de, Afrika’ya seyahat eden bazı kişilerde maymun çiçeği virüsüne rastlandı. Şimdiye kadar en çok Afrika’da etkili olan virüs, 2017’de Nijerya’da en büyük salgına yol açarken ülkede 200 kişi virüse yakalandı ve vakaların yüzde 3’ü hayatını kaybetti.
Maymun Çiçeği Virüsünden Ölüm Yüzdesi Ne?
Endemik bir virüsün neden olduğu nadir hastalıklardan biri olarak bilinen maymun çiçeği, Kongo ve Batı Afrika türü olmak üzere ikiye ayrılıyor.
Virüsün Kongo türünün yüzde 10’a kadar ölüm riski bulunurken Batı Afrika türünün ise her 2 vakadan birinde yüzde 1 ölüm oranına sahip olduğu biliniyor.
Genellikle hayvandan insana ve insandan insana yakın temasla bulaşan virüs, vücutta yüksek ateş ve kaşıntılı kabarcıklara yol açabiliyor.
Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Bulaşıyor?
“Maymun çiçeği”, enfekte biriyle yakın temas veya cinsel ilişki halinde bulaşıyor. Virüs, vücuda, deri üzerindeki yara ve çatlaklardan, solunum yoluyla ya da ağız, burun ve gözden giriyor. Virüs, maymun, fare, sincap gibi enfekte hayvanlarla temas ile de bulaşıyor. Kıyafet ya da yataktan da geçmesi mümkün.
Maymun Çiçeği Virüsünün Belirtileri Neler?
Hastalık yüksek ateş, baş ağrısı ve kaşıntıyla başlıyor. Terleme, sırt ve kas ağrısı, halsizlikle seyrediyor. Döküntüler genellikle önce yüzde görülüyor, sonra vücuda yayılıyor.
Maymun Çiçeği Virüsü Öldürür mü?
Vakaların çoğu hafif geçiyor. Çocukluk hastalığı olarak bilinen “su çiçeğine” benziyor. Hastalar 14 ile 21 gün içinde kendiliğinden iyileşiyor. Bazen ağır vakalara rastlanabiliyor. Batı Afrika’da ölümle sonuçlanan vakalar olduğu biliniyor.
Maymun Çiçeği Virüsünün Tedavisi Var mı?
Maymun çiçeğinin tedavisi yok. Salgınlar enfeksiyonla mücadele yöntemleriyle kontrol altına alınabiliyor. Çiçek aşılarının maymun çiçeğini önlemede yüzde 85 etkili olduğu biliniyor.
Çiçek Aşıları Virüse Karşı Yüzde 85’e Kadar Etkili
Maymun çiçeği vakalarının başka ülkelere yayılarak küresel salgına dönüşme ihtimali tartışılırken, virüsün ölüm riskine karşı etkili bir aşının olup olmadığı da merak ediliyor.
Konuya ilişkin İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı, maymun çiçeği virüsü için özel bir aşı olmadığını, ancak çiçek hastalığı aşısının bir miktar koruma sağladığını belirterek, ihtiyaç duyulanlara aşının teklif edildiği bilgisini paylaştı.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verileri de çiçek hastalığını yok etmek için kullanılan aşıların maymun çiçeği virüsü hastalığına karşı da yüzde 85’e kadar etkili olduğunu gösteriyor.