Burun ameliyatı; estetik cerrahi denilince ilk akla gelen prosedürlerden bir tanesi hatta birincisidir. Teknik beceri ve sanatsal bir görüş gerektirdiği gibi matematiksel üç boyutlu bir bakışta gerektirir. Yapılan işlemin insanın en görünen yerinde olması ve sekonder her girişimin risk arttırması nedeniyle son derece dikkatli planlanması lazımdır. Biraz da hastaların zorlamalarıyla ve değişen estetik anlayışın da katkısıyla son derece acı sonuçlar görülebilmektedir.Ayrıca estetik kaygıların yanı sıra, nefes almanın en önemli organlarından biri olan burnun her operasyonun da dikkat edilmesi gereken diğer bir konu da nefes alma fizyolojisidir. Bura da amaç hem var olan fizyolojiyi bozmamak, hem de bozuk olan kısımları düzeltmektir. Bu durum; bu operasyonların planlanması ve yapılmasındaki hassasiyeti bir kat daha ortaya koymaktadır.
O zaman gelelim bu ay ki konumuz olan “burun” operasyonları ile ilgili en sık sorulan 10 soruya;
-
Burun Ameliyatı kaç yaşın da yapılabilir?
Burun ameliyatı kaç yaşında yapılabileceği aslında çok değişken bir durumdur. Her şartta burnun gelişmesinin tamamlanması, eğer akut travma gibi derhal müdahale edilmesini gerektiren bir durum yoksa, beklenmesi şarttır. Bazılarına göre bu 16 yaştır. Ama bizim kliniğimizde 18 yaşına gelmemiş bir hastaya estetik burun ameliyatı yapılmamaktadır.
-
Burun Ameliyatı için ideal adayları kimlerdir?
Estetik burun operasyonları son derece subjektif operasyonlardır. Eğer kişi ne kadar deforme olursa olsun burnundan memnun sa operasyon için aday değildir. Ama genel olarak;
- Yüzünüze geniş olan bir burnunuz varsa
- Burnunu üstünde kemerleşme varsa
- Burun ucu düşükse
- Burun ucu kalın ve genişse
- Burun delikleri yayılmışsa
- Burun deviye görüntüdeyse
- Asimetrik bir görüntü varsa bu kişiler rhinoplasti için uygun adaylardır.
-
Burun deformitelerinin oluşma sebepleri nedir?
Bu deformitelerin en başlı sebepleri genetik ve özellikle çocukluk yaşında yaşanan travmalardır. Çocuklukta ki travmaların genellikle aile de farkına varamaz, ilerleyen yaşlarda deformite belirginleşir.
Ameliyat öncesi yapılması gerekenler nelerdir?
Ameliyat öncesinde muayenede tıbbi geçmiş sorgulanır, hastanın herhangi bir burun travması geçirip geçirmediği, nefes problemi ve allerjik bir hastalığının olup olmadığı öğrenilir. Hastanın burun içi muayenesi yapılır ve gerekirse tomografi istenebilir. Ardından ayna karşısında hastanın burnu ile ilgili yakınmaları değerlendirilir. Bura da en önemli konu hasta ile cerrahın ortak bir nokta da anlaşmasıdır. Hasta tarafından bilinmesi gereken en önemli konu; her burnun kendisine göre bir yapısı olduğu, elde edilebilecek sonuçları bu yapının belirleyeciğidir. Olması mümkün olmayan beklentilerden uzak durulmalıdır. Netice de plastik cerrahi canlı bir organizmayla uğraşır, tahta veya taşla değil. Bu görüşme sonunda hastanın ameliyat öncesi fotoğrafları çekilir, operasyon öncesi tetkikleri istenir.
Hastanın ameliyat öncesi dikkat etmesi gerekenler nelerdir?
Hastanın ilaç kullanıp kullanmadığı, diyabet gibi kronik hastalığı olmadığı ve diğer tıbbi hikayesi dikkatlice alınır ve rutin operasyon öncesi kan tetkikleri ve grafiler istenir. Sigara ve madde bağımlılığı dikkatlice sorgulanmalıdır. Eğer hasta sigara kullanıyorsa operasyondan 7 gün önce mutlaka kesilmesi gerekir, aksi taktirde ciddi problemler yaşanılması kaçınılmazdır. Aspirin gibi kan sulandırıcı maddelerinde operasyondan 10 gün önce kesilmesi şarttır. Adet dönemlerinde kanama artışı nedeniyle operasyondan kaçınılabilir, bu durum şu an için tartışmalıdır.
Operasyon nasıl yapılır?
Bu ameliyat genel anestezi altında yapılmaktadır. Genel anestezi hastanın tam olarak uyutulması ve solunumunun nefes borusuna yerleştirilen bir tüple anestezi ekibince denetlenmesi anlamına gelmektedir. Herhangi bir sorun yaşanmaması için öncelikle bazı laboratuar testleri yapılmaktadır. Anestezi uzmanı ameliyattan önce sizi değerlendirmeye alacaktır. Ameliyathanede kalp atımlarınız ve kan oksijen seviyeniz ameliyat süresince devamlı olarak elektronik cihazlar yardımıyla takip edilmektedir. Alerji veya ilaç reaksiyonu nadiren de olsa görülmekte ve ölümcül olabilmektedir. Üstelik rutin testlerle duyarlı kişiler önceden saptanamazlar. Ancak bu istenmeyen durumlar hastane koşullarında oluştuklarında, başarıyla tedavi edilebilirler ve hastaya zarar verecek bir durum olma olasılığı son derece azdır.
Genel anestezi öncesi, hastanın midesi boş olacak şekilde, 6–8 saat hiçbir şey yenmemeli ve içilmemelidir. Ameliyat sonrası da en az 4–6 saat ağızdan hiçbir şey verilmez. Bu süreler hastanın doktoru tarafından değiştirilebilir. Ameliyat 1,5–2 saat kadar sürmektedir. Operasyondan 4 saat sonra eğer hasta da problem görülmezse hasta taburcu edilebilir. Ancak anesteziye bağlı olarak bulantı ve benzeri sorunlar olursa kalış süresi uzayabilir.
Operasyon hangi yöntemlerle yapılır?
Operasyon açık veya kapalı rinoplasti teknikleri kullanılarak yapılır. Açık teknikte burnun uç kısmında ekstra bir kesi mevcutken, kapalı teknikte tüm ameliyat içerden yapılır ve dışarda kesi olmaz. Tercih cerrahın hangi teknikte kendini rahat hissettiği ve tecrübesiyle alakalıdır. Kişisel olarak tarafımdan kapalı teknik tercih edilmekte , ancak travma sonrası veya yarık dudağa bağlı belli deformitelerde açık teknik kullanılmaktadır.
Operasyon sonrası hasta nelerle karşılaşır? Hastadan nelere dikkat etmesi istenir?
Operasyon sonrasında hastanın 3 gün boyunca burnuda tampon olur. Bir hafta kadar alçı konulur. Kişiden kişiye değişmekle beraber bir hafta 10 gün kadar göz altında şişlik ve morluklar görülür.Hastadan özellikle bu dönemde başı yüksekte olacak şekilde yatması, ve aspirin tipi ilaçları almaması istenir.Bir ay kadar burun her türlü travmaya karşı son derece hassatır, bu yüzden gözlük takmaması istenir, ayrıca üç ay kadar vücut kontağı gerektiren sporlardan uzak durması gerekir.
Burun ne zaman gerçek halini alır, eğer bir sorun olursa ne zaman ikinci bir müdahale gerekir?
Şişlikler birinci ayın sonunda geçmeye başlar, üçüncü ayda burun %80 oturmuş olur. Opere edilmiş bir burnun tam olarak oturması yara iyileşme süresi olan 6 ay ile 1 senedir. Eğer ikincil bir müdahale yapılacak ise bu süre sonun da yapılmalıdır. İkinci bir müdahale dünya literatürün de 10 vaka da bir vaka olarak sunulmuştur. Yani çok sık değildir. Ama böyle bir ameliyata gönüllü olan bir kişi bu olasılığı da bilmelidir.
Bu operasyonun komplikasyonları var mıdır? Varsa nelerdir?
Her operasyonun olduğu gibi burun operasyonlarının da komplikasyon riski mevcuttur. Bunlar;
- Enfeksiyon
- Kötü yara iyileşmesi
- Anestezi riskleri
- Kanama
- Burunda asimetri
- Burunda uyuşukluk
- Nefes alma problemi
- Burun da düzensizlik
- İkinci bir revizyon cerrahisine ihtiyaç.
Bu komplikasyonlar her ne kadar sık olarak görülmese de hasta bu olasılıklar konusunda bilgilenmek durumundadır.
Kısaca özetlemek gerekirse, burun ameliyatları plastik cerrahinin en önemli ameliyatlarından biridir. Doğru eller de son derece iyi sonuçlar alınır. Fakat hasta ameliyat öncesinde gerçekçi beklentiler içinde olmalıdır. Her şeyden öncesi her burunun herkese yakışmayacağıdır. Güzel burun kişiye yakışan burundur.
Prof. Dr. Cüneyt Özek
Estetik Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi